Czy Radom kojarzy Ci się z historią i zabytkami? Wątpisz, że w Radomiu jest coś ciekawego. Twoje pierwsze skojarzenie, to obśmiewane lotnisko. Może w szkole słyszał_ś o tzw. wydarzeniach z Radomia w 1976, ale co było tutaj przed II wojną światową?
Historia Radomia potrafi zaskoczyć, a muzeum udowadnia, że historia nie musi być nudna. Zapraszamy do nowoczesnego, multimedialnego muzeum, które edukuje i angażuje zwiedzających. Nawet pośmiać się można.
Dom Gąski i dom Esterki – siedziba Muzeum Historii Radomia
Muzeum znajduje się w 2 uroczych kamienicach w sercu Radomia. Dom Gąski zbudowano w 1. połowie XVII wieku, a Gąska zaś był piekarzem. Według legendy w domu Gąski w 1656 roku zatrzymał król Szwecji Karol Gustaw, jego obecność w Radomiu upamiętnia legenda. Otóż szwedzki wojak odnosił się niegodnie do mieszkanki Radomia, a ta pogoniła ostro prostaka. Zajście widział król i wynagrodził straty moralne Radomiance talarami.
A dlaczego dom Esterki? Wieść niesie, że w tym domu ulokował jurny Kazimierz Wielki swoją przyjaciółkę Esterkę, gdy przebywał w Radomiu.
Radom w średniowieczu
Jak na muzeum historyczne przystało, nie obejdzie się bez pradziejów, odkopanych skorup i paciorków.
Wiadomo, że w VIII wieku powstała osada, która stanowiła zaczątek dzisiejszego Radomia. Późniejsze grodzisko Piotrówka z X wieku ulokowano wyżej, by ograniczyć ryzyko zalewania domostw przez rzekę. Osada z czasem zyskała kościół św. Piotra. Świątynię wybudowano w XII wieku i istniała aż do XIX wieku. Od imienia patrona kościoła przyjęła się nazwa osady.
W tej części wystawy uwagę zwiedzających przykuwa wspaniale wyeksponowany enkolpion.
Najstarszym zachowanym kościołem na terenie Radomia jest kościół św. Wacława – świątynię ufundował Leszek Biały.
Przy kolejnej wizycie w Radomiu koniecznie musimy się wybrać do niego, bo z muzealnej prezentacji wynika, że warto.
Jak dopytałam się w informacji turystycznej na dworcu, zwiedzać kościół najlepiej przed mszą, bo inaczej odbijemy się od drzwi.
Okulary VR
Dzięki okularom VR zobaczysz, jak wyglądał Radom w średniowieczu. Fantastyczne wrażenie.
Radom i prawa miejskie
Okazuje się, że Radom uzyskał średzkie prawo lokacyjne od Bolesława Wstydliwego, lecz to innemu władcy Radom zawdzięcza najwięcej. Otóż król Kazimierz Wielki założył w połowie XV wieku Nowe Miasto z rynkiem, zamkiem i murami obronnymi. Powstały 3 bramy oraz baszty. Prawa miejskie magdeburskie miasto otrzymało w 1364 roku.
Tak, Radom miał zamek. Też nas to zaskoczyło podczas pierwszej wizyty w Radomiu. Ten z czasów Kazimierza Wielkiego przebudowano w czasach Zygmunta Starego. Poszwendaj się po mieście, a trafisz na jego fragmenty.
Ciekawostka – to w Radomiu obrano Jadwigę na króla Polski.
Radom w czasach Jagiellonów
Za złoty okres dla Radomia uchodzi czas panowania Jagiellonów, dzięki przywilejom oraz wizytom królów i zagranicznych gości. Ponadto Kazimierz Jagiellończyk ufundował klasztor bernardynów.
W Radomiu ogłoszono Nihil Novi w 1505 roku oraz zatwierdzono „Statuty Łaskiego”.
Ciekawostka – w Radomiu mieszkała odsunięta przez Zygmunta Augusta Katarzyna Habsburżanka, czyli trzecia żona króla.
Ciekawostka – z Radomiem związany był jeden z pierwszych polskich kompozytorów znany z imienia, czyli Mikołaj z Radomia. Tworzył muzykę świecką i religijną. Chcesz przy okazji posłuchać jego kompozycji?
Czym byłby Radom bez kramów i handlu?
Handel i rzemiosło przynosiły miastu zyski już w średniowieczu, a dziś scenki rodzajowe dostarczają rozrywki także gościom muzeum.
Czym zajmowano się w Radomiu? Działały cechy tkaczy, garbarzy, kuśnierzy, czapników, szewców i piekarzy, a za czasów Jagiellonów rzemieślnikom wiodło się w Radomiu bardzo dobrze.
Potop szwedzki
„Kulturalna” armia szwedzka wyszła z miasta w 1660 roku, zostawiając za sobą zgliszcza i nędzę. Ocalało jedynie 37 domów i mniej niż 400 mieszkańców. Pożary strawiły także zamek i klasztor benedyktynek. Miasto długo nie mogło się podnieść.
Radom w XIX wieku
Nie będziemy Cię zanudzać szczegółową historią miasta, ale kolejny istotny czas w dziejach Radomia, to powstanie styczniowe – mieszkańcy miasta byli mocno zaangażowani w jego przebieg.
Kolejny przełom to zmiany gospodarcze, dzięki uzyskaniu połączenia kolejowego w 1885 roku z Dęblinem i Dąbrową Górniczą. Tory kolejowe połączą Radom z Warszawą dopiero w 1933 roku.
Miasto zaczyna szybciej się rozwijać – powstają browary, zakłady produkujące kotły, a także garbarnie.
Więcej uwagi poświęcono Wytwórni Wyrobów Fajansowych A. Rottenberg i S-ka, a to za sprawą uroczego gadżetu reklamowego tej firmy, czyli słonia.
Malczewski i Radom
Jeśli interesujesz się polskim malarstwem, to pewnie kojarzysz postać Jacka Malczewskiego. Muzeum jego imienia znajduje się naprzeciw Muzeum Historii Radomia. Przy okazji zachęcamy do odwiedzenia stałej wystawy – jest zachwycająca. Od niej właśnie zaczęła się nasza „znajomość” z Radomiem. Co ma wspólnego Malczewski z Radomiem? Malczewski urodził się w Radomiu, lecz zdecydowaną większość życia związany był z Krakowem. Radom dumny jest ze swojego krajana.
W Muzeum Historii Radomia przygotowano niezwykłą gratkę dla fanów Jacka Malczewskiego, zwłaszcza dla tych, którzy nie czytali jego biografii. Dzięki okularom VR możemy zajrzeć do pracowni artysty i „wywoływać do odpowiedzi” przedmioty, które snują opowieść o malarzu i jego życiu.
Szkoda, że Muzeum im. Malczewskiego nie reklamuje, że taki smakowity kąsek dostępny po drugiej stronie Rynku. Wspaniałe doświadczenie.
Jeśli chcesz się pobawić puzzlami i obrazami Malczewskiego – jakże miło jest pielęgnować wewnętrzne dziecko – to pobaw się grami zainstalowanymi na monitorach dotykowych.
Zabawa w szukanie 10 różnic na starych pocztówkach wciągnęła nas jak całkowicie.
Gdyby nie to, że byliśmy już bardzo głodni i trzeba było coś zjeść przed podróżą do Krakowa, to zabawilibyśmy przy tych ekranach znacznie dłużej.
Apteka, czyli wisienka na torcie
Uwielbiamy zwiedzać stare apteki, a radomska Apteka pod Białym Orłem wygląda rewelacyjnie.
Orzeł na suficie, znakomicie zachowane meble i kolekcja buteleczek z bursztynowego szkła. Tylko zabrakło jakiegoś zapachu w powietrzu, choćby rumianku.
Aptekę założył na przełomie XVIII i XIX wieku urodzony w Estonii Jan Konrad Burchard von Bellavary de Sycava, który był także burmistrzem Radomia.
Za autora orła na suficie uznaje się Karola Franiszka Hoppena, który również był aptekarzem oraz malarzem.
Aptekę upaństwowiono 1950 roku.
Radom – jak tu dojechać
Połączenie kolejowe z Krakowa ktoś ułożył idealnie na całodzienną wycieczkę. Mamy nadzieję, że z innych miejscowości dojazd pociągiem okaże się również sensowny.
Dojście z dworca do muzeum zajmuje ok. 20 minut, nie ma więc konieczności korzystania z komunikacji miejskiej.
Podsumowanie
Muzeum nas pozytywnie zaskoczyło, zauroczyło i bawiliśmy się chwilami jak dzieci. Pięknie zaaranżowane wnętrza, sympatyczna obsługa. Część eksponatów przystosowano dla osób niewidomych i niedowidzących.
W ogólną historię miasta wprowadza film, a później można zagłębiać się w szczegóły. Warto dopłacić kilka złotych i zwiedzać muzeum z audioprzewodnikiem.
Miło było odkryć historię miasta, które w powszechnej świadomości nie wszystkim kojarzy się z czymś ciekawym.
A Ty był_ś już może kiedyś w Radomiu? Znasz miejsca godne polecenia? Czym jeszcze Radom może miło zaskoczyć turystów?
Muzeum Historii Radomia,
Radom, Rynek 4/5.
