Mosta – jedno z maltańskich miasteczek, które koniecznie trzeba odwiedzić. Czym Mosta przyciąga turystów? Otóż kościołem, a konkretniej bazyliką Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (St. Marija Assunta), zwanym najczęściej po prostu The Mosta Dome lub Rotunda de Mosta. Co sprawia, że jest tak wyjątkowy? Otóż kopuła kościoła Wniebowzięcia NMP według rankingu plasuje w europejskiej czołówce pod względem rozmiarów. Chodzi o kopuły, które nie są podparte kolumnami. Zewnętrza wysokość rotundy wynosi 56,4 m, średnica zaś 39,6 m. Wysokość wewnątrz 54,7 m. Można spotkać się z 2 wersjami tego rankingu – Mosta zajmuje w nich 3 lub 4 miejsce, ale na oficjalnej stronie bazyliki podano, że zaszczytne 3. miejsce. Wśród liderów są bazylika św. Piotra w Rzymie, katedra św. Pawła w Londynie, turecka Hagia Sofia.
Mosta – krótka historia kościoła
Mosta rozrastała się i wcześniejszy kościół, pochodzący z początku XVII wieku, stał się w pewnym momencie zbyt mały dla miejscowej parafii. Ten, który obecnie możemy podziwiać, zaczęto budować pod koniec maja 1833 roku. Za projekt odpowiadał Giorgio Grognet de Vassé (1774-1862). Architekt, a właściwie z wykształcenia inżynier wojskowy i antykwariusz, inspirował się rzymskim Panteonem, co widać w neoklasycystycznym portalu.
Sama budowa to także niezwykły proces, bo właściwie nową budowlę wznoszono nad starym kościołem i jednocześnie wkoło niego. Starą świątynię rozebrano ostatecznie w lutym 1860. Oficjalna konsekracja nowego kościoła odbyła się jednak dopiero 15.10.1871.
Budynek powstał dzięki datkom mieszkańców, ale też dzięki ich bezpłatnej pracy. Poświęcali niedziele, by wesprzeć budowę nowego kościoła, która trwała aż 28 lat. Wzniesiono go z wapienia, praktycznie bez zaprawy.
W ramach oszczędności przy budowie 60-metrowej kopuły nie wzniesiono rusztowań.
Podczas II wojny do wnętrza wpadła bomba, ale na szczęście nie wybuchła. Replikę bomby, która 9 kwietnia 1942 roku uderzyła w kościół, umieszczono na pamiątkę w zakrystii. Miejscowi patrzą na to wydarzenie w kategoriach cudu, bo w kościele znajdowało się wówczas ok. 300 osób.
Fasada kościoła Wniebowzięcia NMP
Od pierwszej chwili rzuca się w oczy rozmiar kościoła, ale też elegancja i umiar w zdobieniach.
Za kolumnami, w niszach frontowej ściany, umieszczono figury apostołów.
Łaciński napis na froncie budynku brzmi: VIRGINI SYDERIBUS RESTITUTAE T.H. MUSTENSES. F.F. A.S. MCCMLVII – informuje, że świątynię wybudowano ku czci Matki Bożej wzniesionej do nieba.
Mosta – zwiedzanie wnętrza kościoła
Zdecydowanie sugerujemy samodzielną wycieczkę, bo duże grupy tracą największą atrakcję, czyli wyjście na balkonik, z którego widać znakomicie kopułę i wystrój kościoła. Grupy także nie wychodzą na taras, z którego widać miasto i potężną kopułę z zewnątrz.
Zaraz obok kasy turyści indywidualni (i niewielkie grupki) wpuszczani się krętymi schodami na taras (ruch jednokierunkowy), z którego widać Mostę. Akurat wtedy nadciągnęły tak gęste, czarne chmury, że godnych zdjęć cyknąć się nie udało.
Wdrapując się schodami na górę, warto zatrzymać się na momencik i wyjrzeć przez okienko, bo z tego miejsca frontowe kolumny kościoła sprawią niezwykłe wrażenie. Wydają się potężniejsze niż wtedy, gdy ogląda się je z poziomu ulicy.
Kilka chwil przyglądania się dzwonnicom i przechodzimy do miejsca, które robi największe wrażenie w tym kościele, oczywiście naszym zdaniem.
Nawet udało nam się, że kilka minut byliśmy sami na balkoniku, bo kto wcześnie przyjeżdża, ten zwiedza bez tłumów. Niestety w bazylice trwały prace remontowe i na środku stał wysięgnik, na którym podnoszono konserwatorów pracujących pod kopułą. W ostatniej chwili udało się zrobić kilka zdjęć, bez tego metalowego urządzenia.
Schodzi się do kościoła równie zakręconymi schodami.
Wystój kościoła
Dominują 3 kolory: biały, niebieski i złoty, co sprawia wrażenie spójności, dostojeństwa i dobrego gustu. Złote elementy nie przytłaczają. Warto przyjrzeć się marmurowej podłodze, której położenie zajęło 2 lata.
Dzienne światło wewnątrz kościoła wpada przez 16 wysoko umieszczonych okien. Dookoła kopuły potężny łaciński napis: MARIA VIRGO ASSUMPTA EST AD AETHEREUM THALAMUM IN QUO REX REGUM STELLATO SEDET SOLIO.
Zaprojektowano 8 wnęk z łukowatymi sklepieniami, które ozdobiono scenami z życia Chrystusa.
Ołtarz i kaplice
Ołtarz główny i kaplice zanurzone się w półkolistych wnękach. Jedna na przykład poświęcona została św. Rochowi, św. Rozalii i św. Sebastianowi – wybrano tych świętych, którzy powinni chronić Mostę od plag.
Nie będziemy ich wszystkich opisywać, bo więcej informacji o nich znajdziesz na miejscu. Aplikacja zawiera wystarczająco obszerne informacje i pozwala sprawnie poruszać się po kościele, by samodzielnie odkrywać jego symbolikę.
Warto zatrzymać na chwilę przy figurze Matki Boskiej Bolesnej (Our Lady Of Sorrows) wykonanej w 1890 z papier mâché. Z tego samego materiału wykonano figurę św. Józefa z Dzieciątkiem (1889). Warto wspomnieć, że imię Józef cieszy się wyjątkową popularnością na Malcie. Nie zaskakuje zatem, że w kościele św. Józef ma także swoją kaplicę.
Chrzcielnica (obok kaplicy św. Józefa pochodzi) z 1557 łączy historię starego i nowego kościoła. Obok chrzcielnicy biała rzeźba – Jan Chrzciciel i Jezus.
Układ pomieszczenia sprawia, że drewnianą (drewno orzechowe) ambonę ustawiono nietypowo – jako samodzielny mebel – a zdobią ja sceny prezentujące 7 darów Ducha Świętego.
W tym ogromnym pomieszczeniu organy wydają się niewielkie (1885).
Sklepik z pamiątkami i dewocjonaliami urządzono w zakrystii, a przy jednej ze ścian zauważysz replikę pocisku, o którym wspominaliśmy na początku tekstu. W drugiej części zakrystii można obejrzeć film o bazylice.
Z tej drugiej części zakrystii (niewielkie drzwi) można zajrzeć za główny ołtarz i usiąść na chwilę w stallach. Na moment odciąć się od szumu turystów. Grupy tutaj także nie zaglądają. Oprócz nas tylko 2 osoby oglądały kościół z tej perspektywy.
Mosta – jak dojechać
Łatwo dojechać w rejon kościoła, bo Mosta to węzeł komunikacyjny. Przystanek Rotunda znajduje się przy kościele, nie można się zgubić. Rozkład jazdy najszybciej sprawdzisz w dostępnej na telefon aplikacji Tallinja App (nasze swojskie jakdojade wygodniejsze) lub na stronie Malta Public Transport.
Ponadto na oficjalnej stronie bazyliki. sprawdzisz także aktualne ceny biletów wstępu, dni i godziny otwarcia dla zwiedzających.
Podsumowanie
Miejsce bardzo popularne wśród turystów odwiedzających Maltę, a wręcz stały element wycieczek objazdowych po Malcie. Na szczęście rozmiary potężnego kościoła sprawiają, że jedynie w zakrystiach robią się zastoje spowodowane potokiem zwiedzających.
Co ciekawe, Malta może pochwalić się jeszcze jedną potężną kopułą – jeśli trafisz na Gozo, zajrzyj do miasteczka Xewkija. Warto dodać, że kopuła jest nieco mniej okazała, ale za to odrobinę wyższa. Zwiedzając Maltę, z pewnością zauważysz, że kopuły wyjątkowo często spotykany element tutejszych kościołów.
