Comino (Kemmuna) – malutka wyspa o powierzchni ok. 3,5 kilometra kwadratowego. Choć obecnie praktycznie nie zamieszkała na stałe, ściąga każdego dnia tłumy gości. Słynna Blue Lagoon przyciąga turystów jak magnes. Niestety tym samym przy przystani przywita Cię hałas, szum i tłok. My jednak lubimy się szwendać, cenimy ciszę i pustkę, dlatego też zapraszamy Cię na spacer po Comino w poszukiwaniu pięknych widoków, śladów historii i relaksu.
Comino – spacerem po wyspie
Jeśli nie lubisz hałasu szybko oddal się z przystani i powędruj w lewo, a Blue Lagoon zostaw sobie na koniec wycieczki – chyba, że uda Ci się jednak dotrzeć na wyspę wcześnie rano, by napawać się pięknem laguny jeszcze bez tłumu.
Poszwendaj się po wyspie w swoim tempie, naciesz się przestrzenią, słońcem i wiatrem.
Nogi same poniosą cię wydeptanymi ścieżkami, a w niektórych miejscach znajdziesz kierunkowskazy.
Kaplica
Na tym pozornym pustkowiu znajdziesz m.in. kaplicę Matki Bożej (Santa Marija/ St Mary’s Chapel). Choć budynek niepozorny, to jednak jego historia sięga XVII wieku. Wiadomo, że pierwsza kaplica na Comino istniała już w 1296. Kościół oczywiście zamknięty, więc nie udało się zobaczyć neogotyckiego wystroju.
Koło kaplicy rośnie zagajnik – cień na Comino na wagę złota, więc bez nakrycia głowy lepiej nie wybierać się na wyspę. Drzewa, które spotkasz na wyspie to efekt nasadzeń z latach 1911, 1912 i z przełomu lat 70. i 80. XX wieku. Trafisz na drzewka oliwne, figowce, tamaryszki i sosny alepskie (Aleppo pine).
Zatoka Santa Marija Bay
Od kaplicy już tylko kilka kroków to zacisznej zatoki, il-Baija ta Santa Marija. Plaża niewielka, ale piaszczysta. Oprócz nas tylko kilka osób nastawionych na relaks w ciszy. Całkiem przyjemny spacer od przystani, a wrażenia zupełnie inne niż w porcie.
Kolory wody w zatoczce też zachwycające, ale ta cisza jednak najpiękniejsza.
Po prostu wystarczy się szwendać swoim tempem, by co kilka kroków wpadać w zachwyt. Wybieranie zdjęć do tego tekstu, to była istna tortura.
Jeśli od zatoki pójdziesz w prawo dojdziesz do potężnych klifów. Zachwycający widok.
Blue Lagoon
Kolor wody Blue Lagoon (Błękitna Laguna) zachwyca nawet z samolotu.
Przykuwa uwagę nie tylko z wysokości, ale także z oddali – widać niezwykły błękit także z okolic Red Tower, oraz z promu płynącego z Ċirkewwa na Gozo.
Właśnie Blue Lagoon – niewielka cieśnina między Comino a Cominotto – przyciąga rzesze turystów i plażowiczów z całego świata. Białe, piaszczyste dno sprawia, że w promieniach słońca kolor wody wydaje się być niezwykle intensywny.
Rejs z Gozo na Comino
Na Comino najwygodniej można dostać się z Gozo. Stanowiska operatorów łódek znajdziesz od razu naprzeciwko wyjścia z terminalu promowego.
Widok na Comino z wody
Część rejsów powrotnych łodzią motorową z Comino na Gozo obejmuje obejrzenie klifów od strony wody.
Piękne formy skalne i obłędny kolor wody niemal na wyciągnięcie ręki. Nie przegap tej okazji, bo naprawdę warto.
Comino – kilka słów o dziejach wysepki
Comino zamieszkane było już w epoce brązu, potem oczywiście przez Fenicjan. W średniowieczu dawała schronienie piratom, którzy kryli się w zatokach i jaskiniach. Stąd napadali na Maltę i na Gozo, a mieszkańcy Comino uciekli z wyspy.
Dopiero na początku XVII wieku wielki mistrz Alof de Wignacourt (1547-1622) zlecił wzniesienie wieży strażniczej. Wieżę Świętej Marii (Santa Marija Tower) – znana także jako Comino Tower (Torri ta’ Kemmuna) – widać nawet zarówno z Gozo, jak i z Malty. Służbę na wyspie pełniło 130 żołnierzy, co pozwoliło ostatecznie ukrócić działania piratów na trasie Malta-Gozo, a gdy zagrożenie zmalało znowu ludzie zamieszkali na wysepce.
Wieża (wysokość ok. 12 metrów wysokości, a ściany o grubości ok. 6 metrów) zbudowana na podstawie kwadratu ma 4 wieżyczki.
Comino służyło w swoich dziejach także jako miejsce odosobnienia przestępców, a formą resocjalizacji była praca przy uprawie kminku (wł. comino).
Niedaleko wieży znajdziesz budynek dawnego szpitala, bo pod koniec XIX wieku Brytyjczycy przeznaczyli Comino na miejsce kwarantanny. Wtedy właśnie budynek koszar z XVII wieku rozbudowano, by na Comino izolować żołnierzy wracających z Lewantu. Uznano to za skuteczną metodę zapobieżenia przywleczenia cholery lub dżumy na maltańskie wyspy. W czasie I wojny światowej w budynku dochodzili do siebie Brytyjczycy ranni podczas walk o Dardanele.
Co nas wnerwiło na Comino
Wnerwili nas ludzie – niestety bezmyślność niektórych poraża. Bezmyślność połączona z egoizmem oraz z lenistwem, niestety także intelektualnym, sprawia, że śmieci można spotkać w wielu miejscach. Pomimo że przy przystani, tam gdzie rozstawiono budy z jedzeniem, koszy na odpadki jest pod dostatkiem (wszystkie znakomicie opisane, zgodnie z zasadami segregacji odpadów).
Niestety, niektórym się wydaje, że wszystko im wolno – co kawałek walają się słomki i ananasy. Zastanawiasz się, skąd ananasy na Comino? Otóż na Comino atrakcją są napoje serwowane w wydrążonych ananasach. Niestety ananasy później lądują, gdzie popadnie, bo wrzucenie do kosza na bioodpady niektórych przerasta. Lepiej rzucić zbędne owoce byle gdzie. Natomiast w koszu na odpady organiczne lądują opakowania ze styropianu. Nawet obrazki na koszach, zrozumiałe dla 3-latka, niektórych dorosłych przerastają.
Podsumowanie
Comino ma swój urok – choć wyspa niewielka, to można miło poszwendać się w poszukiwaniu pięknych widoków i spokoju. Jak już wspominaliśmy o cień bardzo trudno na wyspie, więc spacerowanie po wyspie w lecie może być męczące. Natomiast w marcu było idealnie – temperatura idealna na spacer, a liczba turystów jeszcze do wytrzymania. Dla niektórych Comino to wyłącznie kąpiel i Blue Lagoon. Słyszeliśmy nawet rozmowę na promie – jedna pani głosem pełnym wręcz pogardy dla pomysłu reszty znajomych, by wpaść na Comino, ogłosiła, że nie ma po co zaglądać na Comino, gdy jeszcze za zimno na kąpiel w morzu. „Tam nie ma co robić”. Są jednak turyści i plażowicze. Nie daj się przekonać, że na Comino można się tylko kąpać. Jeśli lubisz być w ruchu, podziwiać widoki z pewnością będziesz mieć sporo radości ze szwendania się po wyspie. Nawet, gdy wylądujesz tutaj w styczniu.
PORADA: ścieżki na wyspie nierówne, kamieniste i żwirowe. Lepiej nie wybierać się na spacer w klapkach. Warto zabrać ze sobą zapas wody i przekąski w pudełku, bo na wyspie sklepu nie ma, a ceny w budach przy przystani wygórowane.
